Estudo internacional liderado desde a UVigo pola investigadora do CIM Xochitl E. Elías Ilosvay. A revista People and Nature publicou este mércores os resultados da investigación
Un novo estudo científico publicado este mércores na revista People and Nature amosa a complexa relación entre os impactos do cambio climático e as respostas adaptativas dos pescadores costeiros nunha das zonas máis afectadas por estes cambios ambientais: as costas do sur de Xapón. O quecemento das augas e as fortes correntes que flúen cara ao norte están a transformar rapidamente os bosques de algas nestas costas, xa que os corais construtores de arrecifes, os peixes herbívoros subtropicais e outras especies de augas cálidas están a expandir o seu territorio cara ao norte. Este fenómeno global, coñecido como tropicalización, está a ameazar os ecosistemas temperados en todo o mundo, desde os bosques de algas mariñas en Xapón e Australia ata os prados de pastos mariños no Golfo de México e o Mediterráneo, cambiando a composición de especies e os servizos que estes ecosistemas brindan. Con todo, existe pouca evidencia sobre como estas comunidades pesqueiras están a verse afectadas e como se están a adaptar a estes cambios, o que dificulta a xestión adaptativa. Esta investigación contribúe a encher ese baleiro na ciencia e nas políticas.
O estudo foi parte dun doutoramento internacional realizado pola autora principal, a doutora Xochitl Édua Elías Ilosvay, no grupo de investigación CIM-Future Oceans Lab da Universidade de Vigo baixo a supervisión dos investigadores Elena Ojea, responsable deste equipo de investigación do Centro de Investigación Mariña da UVigo, e Jorge García Molinos, da Universidade de Hokkaido, no Xapón. Tamén contou coa colaboración de Naoki H. Kumagai, do Instituto Nacional de Estudos Ambientais de Xapón, a participación do investigador xaponés Yuji Ise (Fundación de Investigación Biolóxica Kuroshio) e o apoio dos membros da comunidade local, Kameyuki Seike e Kazuki Seike, durante os estudos de campo.
Entrevistas persoais a máis dun cento de pescadores de Shikoku
As investigadoras e investigadores implicados neste proxecto entrevistaron en persoa a máis de cen pescadores de 25 comunidades pesqueiras ao longo de toda a costa oeste de Shikoku, a cuarta illa máis grande de Xapón. Estas comunidades están situadas en tres rexións que varían na súa exposición á tropicalización, desde ecosistemas completamente dominados por corais tropicais no sur, pasando por ecosistemas mixtos na rexión central, ata os últimos bosques de algas temperás que aínda persisten no norte. “Estas comunidades pesqueiras ofreceron un laboratorio natural para comprender ata que punto as respostas de adaptación reflicten o gradiente natural de exposición aos cambios ecolóxicos”, explica Xochitl E. Elías, ao que engade que o obxectivo do estudo era avaliar se as respostas de adaptación dos pescadores estaban máis influenciadas pola intensidade do cambio ecolóxico (chamado “continuo de adaptación”) ou polo seu contexto socioeconómico.
Os resultados amosaron que, mentres que os pescadores na rexión central, onde a tropicalización é máis dinámica, adoptaron maiormente estratexias de adaptación (“como reducir os gastos de pesca ou buscar novas especies”, tal e como explican os autores no artigo), nas outras dúas rexións predominaron as respostas de non actuar. A prevalencia desta inactividade na rexión sur, onde os cambios tropicais estiveron presentes por máis tempo, contradi a idea dun continuo de adaptación, que suxire que, a medida que os impactos aumentan, os pescadores deberían pasar de estratexias de adaptación a transformacións máis profundas cando estas estratexias non son suficientes.
Os autores atribúen este resultado a que as respostas transformadoras no sur, como o abandono da pesca, puideron ocorrer antes (só se entrevistou a pescadores activos), o cal está apoiado pola diminución da poboación pesqueira na rexión. Con todo, o nivel de exposición non influíu claramente na disposición dos pescadores para implementar cambios transformadores. Esa disposición estaba máis relacionada coas súas circunstancias sociais e económicas. En particular, os fogares que dependían principalmente da pesca para obter ingresos e alimentos eran máis propensos a adaptarse, pero menos propensos a transformarse, mentres que os pescadores involucrados na acuicultura costeira mostraron máis disposición a realizar cambios profundos que os dedicados á pesca extractiva. Este achado resalta a necesidade de abordar simultaneamente a mitigación do cambio climático e a adaptación social.
Importancia de anticipar e implementar estratexias adaptativas
Nun país onde a pesca costeira e a acuicultura representan case a metade da produción pesqueira total e contribúen en gran medida ao emprego no sector, estes resultados subliñan a importancia de integrar consideracións ambientais, socioeconómicas e culturais nas políticas que busquen protexer os medios de vida dos pescadores fronte aos cambios ambientais. A nivel global, o estudo destaca o valor de realizar investigacións en zonas críticas de cambio climático para ofrecer ideas que poidan axudar a anticipar e implementar estratexias adaptativas e transformadoras noutras rexións do mundo que inevitablemente enfrontarán os impactos do cambio climático no futuro.
Para máis información sobre este estudo, pode consultarse o artigo orixinal publicado en People and Nature.
Fonte: DUVI
